25 maart 2006
Vanwege onze vroege vlucht en het feit dat de zomertijd deze nacht in gaat, besloten mijn zus en ik om de nacht voor onze reis in een hotel bij Schiphol door te brengen, zodat we zo lang mogelijk van onze nachtrust konden genieten. Wegens onze goede ervaringen in Duitsland een Etap hotel geboekt. Helaas is het tot diep in de nacht erg rumoerig in en om het hotel, zodat er van slapen maar weinig terecht komt.
26 maart 2006
's Ochtends vroeg worden we gewekt. Enigszins gebroken beginnen we aan onze reis naar Egypte. Met een shuttlebus worden we bij Schiphol afgezet. Prima service op deze manier. We waren iets korter dan 2 uur van tevoren aanwezig en bij de incheckbalies van Austrian/Lufthansa was het al behoorlijk druk. We zagen de eerste eclipsgangers al, maar omdat niemand elkaar kent blijft het bij labeltjes kijken. De vlucht gaat voorspoedig en ook de korte overstap in Wenen levert geen problemen op. Eenmaal in Cairo aangekomen is het wachten voor de douane. Een ellenlange rij voor ons en we zijn al gauw meer dan een uur bezig om de vreselijk chagrijnige douaniers te passeren. Niet één controle, maar wel drie, althans, zo lijkt het. Eenmaal buiten is het wachten op de bus. We worden allemaal nog naar de pinautomaat of wisselloket gestuurd. Later zou blijken dat wat we daar opnamen voldoende bleek voor de rest van de reis! Eindelijk konden we naar de bus. Het was inmiddels door het vele wachten al eind van de middag geworden en ons wachtte nog een reis van ruim drie uur naar Alexandrië. We zaten voor in de bus, zodat we alles goed konden zien. Wat een verkeer! Echt, een mierenhoop aan auto's die elkaar links, rechts passeerde, tijdens luid getoeter en geduw. Niet te geloven, wat een drukte zeg. De eerste indrukken van Cairo, het beeld van Ramses de tweede, een ware belevenis. Na een lange reis uiteindelijk toch in Alexandrie aangekomen. Het hotel deed nogal oud en gebrekkig aan. Vlak onder het raam was het drukke verkeersplein en het getoeter was niet van de lucht. We vreesden voor onze nachtrust. Ook moest er nog gegeten worden en tja, waar eet je in zo'n wildvreemde stad? Uiteindelijk een restaurantje gevonden waar de tafel in no time helemaal vol stond met vanalles waar we het wel over hadden gehad, maar wat we niet hadden besteld. We waren nog erg voorzichtig met eten, maar er stond genoeg dus de magen waren snel gevuld. Het was al laat. We hadden al besloten niet met de excursie mee te gaan, dus we konden gelukkig uitslapen de volgende dag, een luxe die we daarna niet echt veel meer kregen. Wonderwel sliep ik als een blok en verder geen last gehad van het lawaai.
27 maart 2006
Na een heerlijke nachtrust onze eerste echte dag in Egypte. Het regende, voor Egyptische begrippen bijna uniek. Maar wat te doen in Alexandrië? We wilden een paar dingen zien, zoals onze eerste sfinx en de bibliotheek. Ook de plek waar het zoveelste wereldwonder, de vuurtoren van Pharos, had gestaan, tegenwoordig een ford. We besluiten te voet te starten, maar dat was eigenlijk niet zo'n succes. Al gauw kwamen we in kleine modderige straatjes waar iedereen ons maar een beetje aanstaarde. Taxichauffeurs wilde ons graag van dienst zijn, maar we bleven natuurlijk gewoon lopen. Eén taxichauffeur zei dat er helemaal niets was, de kant die we opliepen. En eigenlijk dachten we dat hij wel gelijk had. De gps had ons al snel in de steek gelaten tussen de hoge gebouwen, dus we wisten ook niet goed waar we waren. Uiteindelijk een paar straten verder toch maar een taxi gepakt. En dat was toch ook weer een belevenis op zich. Oude barrels die zich tussen het inmiddels bekend drukke verkeer doorwurmden. Maar je bereikte wel comfortabel de plaats van bestemming. Niet erg lang hebben we rondgelopen op de plek met de zuil en de sfinx. Leuk om te zien, maar het boeit ons allebei niet zo, dus we waren snel uitgekeken. Buiten de poort werden we door de verkeerspolitie aangesproken en deze regelden ook een taxi voor ons naar de volgende bestemming. Voor een vaste prijs. Wat een service, want de prijs was vrijwel gelijk aan die van de vorige rit, en het was een stuk verder naar het fort. Bij het fort werden we direct aangesproken door diverse verkopers, ook een aantal kinderen, die hun snuisterijen aan de man wilden brengen. Een standaard nee was ons repliek. Het fort was wel grappig, maar het was vooral leuk om de Middellandse zee te zien. We besloten langs de boulevard naar de bibliotheek te lopen. Dat was een stuk aangenamer wandelen dan 's ochtends door al die straatjes. De zee lag vol bootjes en we werden regelmatig aangesproken door taxichauffeurs, paardekoetschauffeurs, maar ook door voorbijgangers. We hadden veel bekijks, maar we waren vooral "Welcome to Egypt". Een zin die we de rest van de week nog zeer regelmatig hebben gehoord. Lekker gegeten bij de Pizza Hut. De bibliotheek hebben we niet van binnen bekeken, maar vanaf daar zijn we weer teruggegaan naar het hotel. Met de taxi. 's Avonds nog door de levendige straatjes gelopen om water te kopen. Eigenlijk waren we eindelijk wel een beetje gewend aan deze nieuwe, toch wel ons wereldvreemde omgeving
28 maart 2006
Vandaag stond Marsa Matruh op ons programma. Een badplaats aan de Middellandse zee, maar eigenlijk nauwelijks door toeristen bezocht. Volgens de boekjes ook tamelijk in verval geraakt en buiten het seizoen eigenlijk een spookstad. Wat een geluk dan eigenlijk dat de volgende dag de eclips was, want daardoor was het eigenlijk in heel Egypte drukker dan normaal. Tijdens de rit naar Marsa Matruh nog gestopt bij El Alamein, een plaats bekend vanuit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Bij de oorlogsgraven zagen we eigenlijk voor het eerst een bijzonder kleurrijk, maar onbekend vogeltje. Verder was de weg vooral interessant vanwege de vele resorts in aanbouw, of misschien wel in afbouw. In ieder geval leek het heel toeristisch, maar ook vooral heel erg uitgestorven. Ons resort in Marsa Matruh was echter uitermate luxe. Na de ervaringen in Alexandrië was dit weer prima te doen. Helaas had ons het bericht bereikt dat we in verband met het afsluiten van het eclipsgebied, we wel erg vroeg op moesten de volgende dag. Om 2.00 uur zouden we vertrekken, dat betekende om 1.15 uur op! Voor het eten hadden we nog snel even water en versnaperingen ingeslagen voor de eclipsdag, want in Sallum zouden we niets vinden. Na het avondeten dus snel naar bed om toch nog een paar uurtjes te pakken.
29 maart 2006
ECLIPSDAG! Van de wake-up call vanuit het hotel kwam niet echt veel. Maar we waren toch wel redelijk op tijd. Ook koffie halen voor iedereen bleek erg moeilijk. Zelfs na een tweede keer vragen kwam er maar geen koffie dus uiteindelijk maar gewoon vertrokken, want we wilden weg, naar de eclips! Ongeveer om 2.00 uur vertrokken we. In het holst van de nacht reden we meteen verkeerd, maar gelukkig hadden we daarna snel de weg gevonden. Meer dan 200 km door een gebied waar op een enkele nederzetting na echt helemaal niets meer was. Waar je ook keek, overal was het donker, behalve in de lucht. De sterrenhemel was goed te zien, maar af en toe reden we door gebieden met bewolking. Mijn gps gaf precies aan waar we ons bevonden en het was nog aardedonker toen we de totaliteitszone inreden. Ik kon ook aflezen hoe lang de eclips zou duren en het was opmerkelijk hoe snel de eclips langer ging duren, maar na verloop van tijd werd dat steeds minder. We waren al zeer vroeg op de plaats van bestemming. Er was erg veel controle, maar onze speciale eclipspasjes hoefden we slechts één keer vluchtig te laten zien. Bij Sallum zagen we een weg omhoog en die namen we ook. We reden het plateau op. De bus stopte bij een toiletgebouw, maar al gauw werden we door de politie en een zenuwachtige chauffeur gemaand om te maken dat we wegkwamen. Het bleek namelijk vlakbij de tribune te zijn waar Mubarak het spektakel zou bijwonen. De bus moest naar een speciale parkeerplek, dus we werden bij het eerste licht in de mist gedropt op de plek van een andere baobabgroep. Het was echt enorm koud. Met onze ontbijtboxen (vanuit het hotel meegekregen) bij ons zochten we een plekje. Elke groep toeristen was ingedeeld in een vak met een kleurcode en nummer. Er was een flinke tent met tafels en stoeltjes en toiletten. Voor Egyptische begrippen best heel goed georganiseerd. Tegenover ons de woestijn die naar Libië leidde. Koffie halen was echt een hele opgave. Een eenvoudige waterkoker en duizenden toeristen, dat betekende een paar bekertjes koffie per 5 minuten. Langzaam ging iedereen zich installeren voor de eclips. Met die tenten achter ons hadden we niet helemaal rondom ons zicht, maar wel op de woestijn waarvandaan de schaduw ons tegemoet zou komen. Het lange wachten was gauw vergeten toen de maanschijf de zon begon te bedekken.
Zoals al eerder meegemaakt, begon het licht zijn vreemde vale kleur te krijgen. Door een schuimspaan van een medereiziger konden we heel goed het camera obscura effect waarnemen. In de plas water naast onze plek zag je dat de schittering van de zon begon af te nemen. Dat was ook goed te zien aan de reflecties op de massa's bussen die enkele kilometers verderop stonden. Mijn thermometer gaf vlak voor de totaliteit een temperatuurdaling van 5 graden aan. De enkele bloemen die in de woestijn groeiden, hadden zich inmiddels gesloten. Vlak voor de totaliteit zagen we Venus al. Aan de horizon zagen we een donkere vlek verschijnen. Aan weerszijden zag je nog gewoon licht en heel snel werd dat licht weggedrukt en werd het donker. Gejuich steeg natuurlijk weer op. Er was een hele mooie diamantring te zien en daarna een prachtige afgeplatte corona. Afgeplat, vanwege het zonneminimum, maar daardoor absoluut niet minder spectaculair. Venus was in beeld, maar tussen de Zon en Venus zagen we nu ook Mercurius verschijnen. Veel meer zagen we niet aan sterren. Er werd nog een vallende ster gespot. Ik heb wel enkele foto's gemaakt, maar wilde ook deze derde keer nog volop van het schouwspel genieten. En dat was moeilijk genoeg. Want het duurde met 3 minuut 55 seconden wel veel langer, maar nog altijd veel te kort. Heel mooi was aan de horizon weer de schemering te zien. Maar nu niet alleen in het oosten of westen, maar rondom. Zelfs achter ons boven de tenten zag je dat effect nog een beetje. Het oranje was ook niet aan de horizon, maar in de lucht te zien aan de schaduw. En ook dit keer kon je het horloge gelijk zetten op het moment dat de diamantring weer verscheen. Wederom heel mooi gezien en dan is het wegkijken, brilletjes op, want het eerste zonlicht is letterlijk oogverblindend.
Niet lang na de totaliteit, komt de hele massa toeristen in beweging. Bussen vertrekken direct, maar aangezien onze bus van de parkeerplaats moest komen, duurde het nog wel even voordat we aan onze lunch konden beginnen. Maar het was wederom zeer bijzonder. Toen we uiteindelijk ook het terrein verlieten, zagen we pas goed dat het best een mooi plateau was waar we ons op bevonden. Zo'n 150 meter beneden ons lag As Sallum pittoresk aan een baai. Toen weer een lange rit terug, maar door de ervaring en het feit dat we weer gewoon daglicht hadden, was het ook zo voorbij. In Marsa Matruh in het hotel gegeten en gepoogd vroeg naar bed te gaan, want ook de volgende dag zouden we weer vroeg vertrekken.
30 maart 2006
Vroeg op voor de rit naar de Siwa oase. Ik wilde graag de woestijn zien en het was heel mooi om te zien hoe de begroeiing aan de kust al heel snel plaats maakte voor steen en zand, zover je kon kijken. Onderweg zagen we wel wat tekenen van menselijke beschaving, vooral ook aanwijzingen dat er olie-industrie was. Maar verder zagen we zand en stenen en aan de horizon heel veel fata morgana's. Of fata's morgana. Of ... affijn, we zagen er niet slechts één. ;-)
Hoe verder we kwamen hoe kaler en zandiger het leek te worden, maar de grote zandzee was het nog niet, langs de weg. Tijdens de rit moesten we één keer stoppen voor een kudde dromedarissen die de weg overstak.
Na een paar uur werd de omgeving ineens heel rotsachtig. De omgeving deed een beetje Amerikaans aan. Tussen de rotsen door zagen we de oase liggen. Een woud van groen met een evenzo grote stad erbij. Het was totaal anders dan wat we gezien hadden in Alexandrië. Het verkeer bestond meer uit ezels en fietsers dan uit auto's, hoewel die er door de eclipsdrukte natuurlijk ook waren. Het hotel bleek geen lift te hebben dus met onze bagage naar drie hoog. De kamers hadden ook geen eigen douche en toilet, althans, niet in de kamer, maar op de gang. Het beddegoed zag er ook niet al te fris uit. Geen drie sterren hotel eigenlijk, maar het was gelukkig maar voor één nachtje. De lunch in een restaurant leek wel een complete maaltijd. Veel verse groente enzo waar we toch nog steeds voorzichtig mee waren. De lunch was all-in, maar de drankjes moesten betaald worden. Of je nou cola of water had genomen, het was allemaal dezelfde veel te hoge prijs. Maar goed, het kostte toch allemaal niets dus we maalden er niet echt om. Toen met de jeeps naar de woestijn!!! De jeeps waren verre van comfortabel, maar dat had ik ook niet verwacht. We stopten eerst nog in Siwa bij een oude dodenheuvel. Ik had wel even van het uitzicht willen genieten, maar het was erg warm en druk en er moest ook weer toegang betaald worden dus we besloten lekker onder de palm te wachten tot iedereen er weer was. En steeds als we in de jeep zaten en dachten naar de woestijn te rijden was er weer een stop. Bij de tempel waar Alexander de Grote ook was geweest, bij het bad waar Cleopatra had gebaad (zeggen ze), etc... Uiteindelijk kwamen we dan toch bij de grote zandzee. Een flinke duin lag met zijn schaduwzijde naar ons toe. De jeeps hadden moeite met het zand en er moest flink gescheurd en gestuurd worden, niet in de laatste plaats om indruk te maken. Op wie is nog even de vraag. Onze jeep had ook geen benzine meer, maar had gelukkig een reservevoorraad bij zich.
We reden al gauw weer terug de oase in en reden nog een flink stuk om uiteindelijk bij een warmwater bron te komen. Daar konden we even pootjebaden. Gezien de tijd en de bewolking besloten we niet meer terug de woestijn in te gaan voor de zonsondergang. Helaas was ons woestijnbezoek meer een oasebezoek geworden, maar we hadden het in ieder geval gezien. 's Avonds aten we in een restaurantje niet ver van het hotel. Het zag er heel erg leuk uit, in een nisje, op kussens op de grond onder de palmen, met kikkers op de achtergrond. Alleen was het restaurant blijkbaar niet berekend op meer dan een enkele groep gasten, want het duurde allemaal erg lang en er was ook eigenlijk geen keus. Vroeg naar bed was er ook daardoor niet bij, maar gelukkig hadden we de volgende dag nog tot 12.00 uur voordat we zouden vertrekken.
31 maart 2006
Niet echt lekker geslapen, maar wel lekker even kunnen blijven liggen. Daarna nog even Siwa in voor de laatste foto's, souvenirs en niet onbelangrijk, water en brood. We raakten aan de praat met Egyptenaar uit Alexandrië in een souvenirwinkeltje. Hij vertelde dat het eind van het seizoen was en dat hij Siwa totaal anders dan de rest van Egypte vond. En dat was ook zo, althans, voor wat ik van Egypte gezien heb. Volgens hem waren we natuurlijk veel te kort in Siwa. En natuurlijk had ik nog wel even op een andere heuvel willen staan, maar het was zo ook wel goed. We zijn na het kopen van de diverse dingen nog even een klein stukje tussen de palmen doorgelopen. Mooi om te zien, maar daartussen nog steeds heel veel zand en veel verdorde planten. Dus minder groen dan van een afstandje. En heel veel zwerfvuil. Kunnen we er in Nederland van, nou, daar was het echt helemaal erg. Om 12.00 uur waren we allemaal klaar voor vertrek. Koffers weer naar beneden gezeuld en vertrekken maar voor een rit van een uur of negen naar Cairo. Hoewel een rit van negen uur best lang is, maakt het ook eigenlijk verder niet zoveel uit, omdat je genoeg om je heen te kijken hebt. En zelfs een lege woestijn verveelt wat dat betreft niet. Althans, niet als je hem nog niet zo vaak gezien hebt. Daarnaast begon de vermoeidheid ook zijn vruchten af te werpen en sliepen we ook af en toe. We deden weer een poging om de zonsondergang in de woestijn waar te nemen, maar weer was er bewolking aan de horizon. Wel was er een enorm grote en mooi verlichtte wolk die boven de kant van Cairo hing. En volgens de berichten regende het ook in zowel Alexandrië als Cairo. Wat is dat toch met Egypte? Daar was het toch altijd warm en zonnig? We aten bij een wegrestaurant en dat ging echt supersnel. Je had je laatste hap nog niet op of het bord was al weg en het volgende gerecht stond er al. Het afrekenen ging ook in sneltreinvaart, maar ja, ze waren dan ook met zijn vijven. Cairo was druk als vanouds en het was nog gauw een uur rijden in Cairo zelf. Het hotel in Cairo was beslist niet slecht. Daar zouden we best twee dagen kunnen doorbrengen. Erg vroeg waren we niet, dus we probeerden toch maar zo snel mogelijk te gaan slapen.
1 april 2006
Vandaag was het de dag van de piramides. Bij het ontbijt voelde ik mij echter ineens niet lekker. Het zweet brak me uit en de hap uit het broodje smaakte nergens naar. Toch maar meegegaan, want de hele dag in zo'n hotel is ook niets. En gelukkig trok het later ook weg om nog een paar keer tijdelijk terug te keren. We gingen eerst naar Saqqara. Een plek waar zo'n trappiramide staat. De rit was erg leuk door een heel groen stuk Egypte. In een riviertje stonden kleine zilverreigers en ik heb ook een paar ijsvogels gezien. Niet de gewone, maar zwartwit gespikkelde. Heel wat anders dan de dierloze dagen daarvoor. De piramide was leuk om te zien, maar nog niet de echte natuurlijk. Vanaf daar zag je aan de horizon in verschillende richtingen andere piramides liggen. We bezochten ook een graftombe daar. Het was er erg druk, maar toch was het indrukwekkend om te zien. Na enig aandringen zijn we daarna naar Memfis gereden. Een klein "parkje" met een mooie intacte sfinx, een paar typisch Egyptische beelden en het gebouwtje met daar in een enorm liggend beeld van Ramses. Van hetzelfde soort als we in Cairo al hadden zien staan. Heel mooi. We wilden op die plek nog wat souvenirs kopen, maar we werden nogal opgejaagd door onze gids en toen hij ons daar bij de kraampjes zag (eindelijk leuke kraampjes) moesten we meekomen, want dit was "no good", maar een echt duidelijk antwoord waarom kregen we niet. Overigens ben ik hier voor het eerst sinds jaren weer eens in een 1 april grap getrapt! Medereiziger Bas wees mij op mijn zogenaamd loszittende veter. Toen op naar Gizeh, naar DE piramides. Onderweg zouden we ergens stoppen voor thee en daarna lunchen en dan pas naar de piramides. We drongen er bij de gids op aan om meteen naar de piramides te gaan en daar te lunchen. Weer betrof het een hele maaltijd. Heerlijke glazen mangosap werden geschonken, het was alleen in een dichte tent, dus geen zicht op de piramides. De ober zei echt tot vervelens toe herhaaldelijk "welcome to Egypt". Buiten was het overigens afwisselend zonnig en bewolkt, maar niet echt heel mooi weer.
We werden met het busje vervoerd naar de piramide van Cheops. Echt een enorm bouwsel. We besloten, afgaand op de verhalen wat we zouden aantreffen, niet naar binnen te gaan. In plaats daarvan hebben we een rondje om de piramide gelopen en vastgelegd op de gps om zo nog een
geocache mee te pakken! Overal werd je aangesproken, voor foto's van een kameel, foto's van de bewakers, je kreeg dingen in je handen gedrukt als kado, die je vervolgens toch geacht werd te betalen. Het was echt behoorlijk storend. Het busje stond richting de tweede piramide en daar hebben we nog wat rondgehangen en gewacht op een zonnetje voor de foto. Daarna naar een uitzichtspunt. Van daar had je uitzicht over een stuk woestijn de drie piramides met een lelijke tribune ervoor en de stad op de achtergrond. Helaas was het ook nu niet zonnig. De volgende stop was bij de sfinx. Een heel groot beeld, maar het stond in de steigers. Bovendien is het gezicht van de sfinx helemaal verminkt. Om ongeveer 16.00 uur waren we klaar. Gelukkig waren we niet eerst thee gaan drinken, want om 16.00 uur sluit het gebied ook. Hoewel we eigenlijk wel terug naar het hotel wilden, kregen we eerst alsnog thee aangeboden. Nou ja, hibiscus-sap. We kregen een korte uitleg over hoe papyrus gemaakt werd en vervolgens mochten we dingen gaan kopen. Daarna hetzelfde in een parfumshop. Uiteindelijk waren we pas over zessen terug in het hotel, een paar uur later dan we hadden gedacht. Tegenover het hotel bleek een schietpartij geweest te zijn en brand. Echt ouderwetse politieke onlusten. Niets van meegekregen, behalve dat er erg veel politie was en een hoop mensen voor het gebouw. En 's nachts de hele nacht het gehamer op het hek, dat eerder op de dag uit zijn voegen was geduwd en blijkbaar 's nachts weer in elkaar gezet moest worden. De laatste maaltijd hebben we bovenin het hotel genoten. Het was heel erg lekker en het was voor het eerst dat we in Egypte ergens een biertje konden drinken. Weer gepoogd vroeg naar bed te gaan, want we hadden de volgende ochtend nog tot 11.30 uur om in Cairo iets te doen en we wilden graag nog even naar het Egyptisch museum.
2 april 2006
's Ochtends bijtijds ontbijten om met een klein groepje nog even naar het Egyptisch museum te gaan. We gingen met de metro en dat was een ervaring op zich. Zo druk! Gelukkig hoefden we maar twee haltes. Van daar was het nog een klein stukje lopen. Hoewel we vlak voor openingstijd daar waren, was het toch al behoorlijk druk. En de bewaking was heel streng. Op twee plaatsen moest je door detectiepoortjes. Ik had mijn fototoestel en mobiel al achtergelaten, want die mochten toch niet mee naar binnen. Eenmaal binnen zijn we direct naar de schatten van Toetanchamon gelopen. Een hele gang vol met spullen die uit zijn tombe zijn gekomen, van klein naar groot en zo goed als allemaal met goud bekleed. Echt heel mooi en indrukwekkend om te zien. Hele strijdwagens stonden er opgesteld. In een apart zaaltje stonden de mooiste spullen, waaronder het masker en de sarcofagen. We hadden nog wat tijd over om door te lopen, maar om het hele museum te zien moet je echt veel meer tijd uittrekken. Wij zijn echter niet van die museummensen, dus wij namen genoegen met een vluchtige blik, vooral op die grote beelden en de replica van de steen van Rosetta. Overigens daardoor niet minder indrukwekkend. Ons laatste Egyptisch geld besteedden we aan nog wat spullen uit het winkeltje. Op tijd weer terug naar het hotel, de metro nog drukker, en vanaf daar een voorspoedige reis terug naar het vliegveld. Ik moest mijn tas openmaken om mijn onaangebroken pakje met batterijen open te maken en alle batterijen moesten los in mijn tas. Wat een gedoe. Door problemen op vliegveld Wenen liepen we wel wat vertraging op. De vlucht naar Amsterdam had echter ook vertraging, dus dat was verder geen probleem. 's Avonds laat waren we weer op Schiphol. Total loss, maar een mooie ervaring rijker.
Hier staan alle foto's van ons.
Voor meer foto's van de verduistering zie het Nederlandse portaal voor
zonsverduisteringen.
RTL Travel was ook in Egypte bij de zonsverduistering. De uitzending wordt op 10 juni 2006 18:00 uur herhaald.
